EVCEN’den Acil Önlem Çağrısı!

Karaman’ın eski belediye başkanlarından Yaşar Evcen, şehrin içme suyu kapasitesinin ve su kalitesinin artırılması için acil önlem alınması yönünde çağrıda bulundu.

Karaman’ın içme suyu ihtiyacının su kuyularından karşılandığını, mevsimlerin kurak geçmesiyle de su rezervlerinin azaldığını belirten Evcen, İbrala Barajı’nın da coğrafi nedenler, şehre olan mesafe ve yapım hataları nedeniyle daha şimdiden sıkıntılı bir sürece girdiğini ifade etti. Su israfının önlenmesi ve bilinçli su tüketiminin teşvik edilmesi amaçlı çalışmalar yapılmasının önemine de değinen eski başkan Evcen, yetkililere acil bir eylem planı üzerinde ve ortak akılla çalışma çağrısı yaptı. 

EVCEN’den Acil Önlem Çağrısı!

Bir Alman bilim dergisi tarafından geçtiğimiz yıllarda yapılan bir çalışmada dünyamız büyükçe bir portakalla, yeryüzündeki kullanılabilir tatlı su kaynakları ise bu portakal üzerinde yer alan bir tek damla su ile sembolize edilmişti. Doğal Hayatı Koruma Vakfı (WWF) tarafından ortaya konulan su raporunda ise, yerküre üzerindeki bütün sular beş litrelik bir şişeye konulsa, insanların kullanabileceği tatlı ve temiz su kaynaklarının sadece bir yemek kaşığı suya tekabül edeceği belirtilmişti. Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de tatlı su kaynakları büyük bir hızla tükeniyor. Küresel ısınma, kuraklık ve bilinçsiz su tüketimi yani israf gibi nedenlerden dolayı su sıkıntısının daha fazla hissedileceği günlere doğru büyük bir hızla ilerliyoruz. Üstelik yaşadığımız şehir Karaman, ülkemizin en az yağış alan bölgelerinin başında geliyor. Durum böyleyken şehrin su ihtiyacını karşılayacak yeni kaynaklara yönelmek, ilave tedbirler almak, şehirdeki su stresini ortadan kaldıracak yeni yatırımlar yapmak kaçınılmaz oluyor.

Karaman’ın içme suyu ihtiyacı büyük oranda kuyulardan karşılanıyor. Kuyulardaki su miktarı da yağışla orantılı. Mevsim kurak gidince kuyulardaki su miktarı da önceki yıllara göre daha düşük seviyelerde. Şehrin su ihtiyacını gidermesi amacıyla yapılan İbrala Barajı ise henüz tam anlamıyla faaliyete bile alınamadan gövdesinde oluşan çatlak sebebi ile bakıma alındı ve bakım çalışmaları için 2020 yılının sonbaharında baraj suyu tamamen boşaltıldı. Yağışların yeterli olmaması nedeniyle barajdaki doluluk oranı şu anda yüzde yedi seviyelerinde. Belediye yetkililerinden aldığımız bilgi doğrultusunda Karaman için şu anda bir su sıkıntısı söz konusu değil, ancak mevsim kuraklıklarının devam etmesi halinde durumun ne olacağı da bir muamma. Karaman’ın eski belediye başkanlarından Yaşar Evcen, şehirde kullanılan suyun çok sağlıklı olmadığını ve İbrala Barajı’nın da su sıkıntısına çözüm olamayacağını ifade ederek, şehrin içme suyunun karşılanabileceği en iyi ve en yakın kaynağın Gödet Barajı olacağını belirtti.

Karaman Belediyesi, gazetemizin yönelttiği “Karaman için alternatif tatlı su kaynakları var mı? Bu kaynaklardan şehre su getirebilmek için başlatılan ya da proje aşamasında olan bir çalışma var mı?” sorumuza cevap olarak İbrala Barajı’nı işaret edip, “Şehrin 50 yıllık su ihtiyacını karşılayacak” derken, eski başkan Evcen’e göre İbrala Barajı coğrafi özellik, şehre olan uzaklık ve yapım hataları nedeniyle biraz baş ağrıtacak gibi duruyor.

1989-1999 yılları arasında iki dönem belediye başkanlığı yapan Yaşar Evcen, gazetemizin içme suyu ile ilgili olarak kendisine yönelttiği soruya ilişkin şöyle konuştu:

“Karaman’ın içme suyu konusundaki düşüncelerimizi öğrenmek istediğiniz için öncelikle sizlere teşekkürlerimi bildiririm. Dünyada içilebilir özelliğe sahip suların günden güne azaldığını ve yok olduğunu çeşitli kaynaklardan öğreniyoruz. Su sıkıntısının temelinde küresel ısınma, nüfus artışı, fosil yakıt atıkları, yanlış kentleşme ve yanlış su kullanımının olduğunu düşünüyorum. İnsanlığın bugün karşı karşıya olduğu en büyük sorunların başında içme ve sulama suyu gelmektedir. Karaman’ın içme suyu hemen her dönemde sıkıntı olmuştur. Ben 26 Mart 1989 tarihinde belediye başkanı olduğumda da kentte ciddi su sıkıntısı vardı. Özellikle kotu yüksekte kalan mahallelerde gündüzleri su bulunamıyordu. Ancak gece yarısından sonra su geliyordu. Ayrıca kaçak yapılaşan mahallere hiç su verilememişti. Vatandaş kendi imkanlarıyla başka yerlerden taşıma ile su tedarik ediyordu. O zaman içme suyu, İğdemit dediğimiz bölgeden 70 yıllarda açılan kuyulardan karşılanıyordu. Su yetmeyince ayrıca şehir merkezinde Pancar Kavşağı denilen bölgede bir kuyu açılarak çözüm aranmış.  Ancak bu kuyu yerleşim merkezinde olduğu için fosseptik atıklarının karışma riski vardı. Yönetime geldiğimizde içme suyu durumumuz buydu. Hemen bu işi bilen arkadaşlarla ve İller Bankası ile görüşerek Karaman’ın yeraltı suyunun bol olduğu bilinen Piri Reis mevkisine kuyular açtırarak ve ilk etapta birkaç tanesini direk şebekeye vererek üç ay içinde suyu çoğalttık. Ayrıca şehir merkezindeki kuyuyu kapattık. Kaçak su kullanan mahallelere de şebeke hattı döşeyerek sularını kesintisiz şekilde vermeye başladık. Bugüne gelir isek, Karaman’ın içme suyu sorunu bana göre çözülememiştir. Birincisi hali hazırda kullanılan su kaynakları güvenilir değildir. İkincisi de işletme maliyetleri çok yüksektir. Yani su kaynağı çok yanlış barajdan alınmıştır. Biz yönetimde iken DSİ ye 1988 de ve 1999 yıllarında iki kez içme suyunun Gödet Barajı’ndan karşılanması için resmî yazılar yazarak başvurduk. Ancak bize Karaman’ın nüfusu o zaman 100 binin altında olduğu için su veremeyeceklerini bildirdiler.  Neden İbrala Barajı değil de Gödet Barajı dememizin temel çıkış noktası şudur. Su depolarımıza Gödet Barajı  4 km mesafede ve barajı kirleten yerleşim merkezleri çok az. Ayrıca baraj çevresi dağlık alanlarla çevrili ve korunaklı. İbrala Barajı ise su depolarına 30 km mesafede ve baraj gerisinde iki adet kasabamız var. Baraj bölgesinin çevresi ise topraklık alan. Ayrıca yapılış sırasında teknik şartnameye uyulmadığı için açıldıktan bir yıl sonra gövdede çatlaklar ve göçmeler meydana gelmiştir. Daha sonra barajın suyu tamamen boşaltılmış, baraj gövdesi tamire alınmış, çiftçiye 2021 yılında su verilmemiş ve üreticimiz mağdur olmuştur. Karaman’ın bugünkü içme suyu bildiğim kadarıyla yeraltı kuyuları ile barajdan gelen su karıştırılarak verilmektedir. Bu da çok sağlıklı değildir.  Zaten arıtma da çok iyi değildir. Evlerde kullanılan suda toprak tortuları görülmektedir. Çözüm ne diye sorarsanız, süratle içme suyumuzu ileriye dönük kapasitesini ve kalitesini artırmak için Gödet Barajı’ndan su almak için resmî girişimleri yapmamız gerektiğini düşünüyorum. Tekrar sizlere teşekkür ederim. Karaman için çok önemli olan içme suyu sorununu gündeme getirdiğiniz için. Bu konuyu siyasilerimizin ve basınımızın zaman geçmeden gündemlerine alması gerektiğini düşünüyorum. Ayrıca burada yine bölgemizin en önemli sorunu olan KOP dediğimiz Konya, Karaman, Niğde ve Aksaray bölgesini sulayacak proje neden bitirilmedi. Mavi Tünel 2012 yılda açıldı isale kanalları o yıllarda bitirildi ne hikmetse 9 yıldır ovaya su verilmedi. Kanallar kullanılmadığı için göçükler oluştu. Ancak ilk yapılan projede olmamasına rağmen Konya içme suyu olarak 2020 Eylül ayında açılışını yaptılar. Kamuoyunun bu hayati projeler neden üretime geçmiyor diye düşünmesi gerekir.”

Öte yandan şehirde kullanılan içme suyunun kullanıma elverişli ve sağlıklı olduğunu “Belediye olarak üretilip içme suyu şebekemize bağlanan su, İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkındaki Yönetmelikte belirtilen standartlara uygun olmak zorundadır. Bu bağlamda su ister yeraltı kuyularından olsun isterse İbrala Barajından karşılanıyor olsun bu standartları sağlamadan şebekeye su vermemiz mümkün değildir. Şunu ifade etmek gerekir ki, Belediyemiz laboratuarında gün içerisinde su kalitemiz periyotlar halinde kontrol edilmektedir. Terfi merkezlerimiz ve depolarımız da 24 saat süreyle su kalitesi kontrol edilmekte olup şehrin belirli noktalarına yerleştirmiş olduğumuz kontrol cihazlarımız ile 24 saat online olarak Scada otomasyon merkezimizde su kalitemiz takip edilmektedir. Buna ilave olarak İl Sağlık Müdürlüğü tarafından haftanın belirli günlerinde şebekemizden su numuneleri alınarak incelenmektedir. Vatandaşlarımız yapılan içme suyu kontrollerine belediyemiz internet sitesi üzerinden ulaşabilirler.” sözleriyle dile getiren Karaman belediye yetkilileri, şehirde israfın önlenmesi ve bilinçli su tüketiminin teşvik edilmesi amacına yönelik bir takım faaliyetler planladıklarını belirttiler.