Karaman’da doğumdan hemen sonra alınan topuk kanı ile fenilketonüri (PKU) teşhisi konulan 5 yaşındaki Candaş Efe Aslan, erken tanı sayesinde sağlıklı bir şekilde büyümeye devam ediyor. Hem Efe’nin ailesi hem de sağlık uzmanları, bu sürecin önemine dikkat çekerek, tüm ebeveynlere doğum sonrası yapılan topuk kanı testlerini ihmal etmemeleri çağrısında bulundu.
Karaman’da dünyaya gelen Candaş Efe Aslan’a, henüz 9 günlükken topuk kanı testi ile fenilketonüri teşhisi konuldu. Fenilketonüri, proteinli gıdalarda bulunan fenilalanin adlı amino asidin karaciğerde parçalanamamasıyla ortaya çıkan, kalıtsal bir metabolik rahatsızlık. Bu hastalık erken teşhis edilip tedavi edilmediği takdirde ciddi zihinsel ve gelişimsel geriliklere yol açabiliyor.
Ancak Efe, zamanında yapılan test ve erken müdahale sayesinde sağlıklı bir çocuk olarak hayatına devam ediyor.
Minik Efe’nin annesi Hatice Aslan, teşhis sürecini ve yaşadıkları zorlukları anlattı. “Efe yalnızca 9 günlükken sağlık ocağından bizi aradılar ve acilen büyük bir şehre gitmemizi söylediler. Ne olduğunu bilmiyorduk, dünya başımıza yıkıldı. Hemen Hacettepe Üniversitesi Hastanesi’ne gittik ve orada detaylı testler yapıldı. Teşhisin ardından tedavi süreci başladı. Bu bizim hayatımızın en zor dönemiydi,” dedi.
Aslan, hastalık nedeniyle sosyal hayatlarında ve özellikle beslenme konusunda sıkıntılar yaşadıklarını dile getirerek, “Türkiye’de bu hastalık nadir görüldüğü için uygun besin bulmak oldukça zor. Topuk kanı testinin yapılması hayati önem taşıyor. Sosyal medyada yer alan olumsuz yorumlar aileleri yanıltmasın, bu test çocuklarımızın geleceğini kurtarıyor,” diyerek ailelere önemli bir uyarıda bulundu.
Efe’nin babası Murat Aslan ise sağlık çalışanlarının özverisine dikkat çekerek, “Hastalığı ilk duyduğumuzda yıkıldık ama doktorlarımızın bize verdiği güven sayesinde toparlandık. Topuk kanı alınmasaydı bu hastalığı belki çok geç fark edecektik. Şimdi oğlumuz hiçbir sorun yaşamadan hayatına devam ediyor. Sağlık personellerimize minnettarız,” dedi.
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Seçil Cezaroğlu, hastalık hakkında bilgi vererek şu ifadeleri kullandı:
“Fenilketonüri, vücutta proteinlerin yapı taşı olan fenilalanin’in parçalanamaması sonucu ortaya çıkar. Genetik geçişli bir hastalıktır. Özellikle akraba evliliklerinin yaygın olduğu bölgelerde daha sık karşımıza çıkmaktadır. Erken teşhis edilmediğinde kalıcı zihinsel gerilik gibi ciddi sonuçlara yol açabilir. Ancak zamanında teşhis ve diyet tedavisi ile çocuklar normal bir yaşam sürebilir. Bu yüzden topuk kanı testinin yapılması son derece önemlidir.”
Karaman İl Sağlık Müdürlüğü’ne bağlı ÇEKÜS Birimi’nde görev yapan hemşire Zeynep Pekel ise tarama programının nasıl yürütüldüğünü şöyle anlattı:
“Yeni doğan bebeklerden alınan topuk kanları, günlük olarak laboratuvarlara gönderiliyor. Sistem üzerinden yapılan kontrollerle şüpheli durumlar tespit ediliyor ve aile hekimlikleriyle birlikte ailelerle iletişime geçiyoruz. Tanı konulan bebeklerimiz için oluşturduğumuz özel takip sistemi sayesinde, Toplum Sağlığı Merkezi personelimiz ailelerle 6 ayda bir iletişime geçiyor ve süreci yakından takip ediyor.”
Candaş Efe’nin hikâyesi, topuk kanı testinin yalnızca bir prosedür değil, birçok çocuğun hayatını kurtaran bir adım olduğunu bir kez daha gözler önüne serdi. Sağlık uzmanları ve yetkililer, sosyal medyada dolaşan yanıltıcı bilgilere karşı ailelerin dikkatli olması gerektiğini vurgulayarak, tüm ebeveynleri bu testlere duyarlı olmaya ve çocuklarının geleceği için gerekli adımları atmaktan çekinmemeye çağırdı.
Karaman’da erken teşhis ve bilinçli tedavi sayesinde sağlığına kavuşan Candaş Efe, tüm Türkiye’ye umut olacak bir örnek oluşturdu.
Türk Eğitim-Sen Karaman Şubesi’nden Kontenjan Tepkisi