Elmanın Kilosu 24 lira oldu

Elmanın Kilosu 24 lira oldu. Yerli elmanın piyasada azaldığı geçiş dönemi olan yaz aylarında özellikle Şili’den gelen elmalar tezgahta yer almaya başlamıştı. Starking ve Granny Smith çeşitleriyle özellikle Şili’den gelen ithal elmaların kilo fiyatı markette 24 liraya kadar çıktı. Yakın zamanda başlayacak yeni hasatla birlikte yerli ürünün piyasayı kısa sürede normal oranlara çekmesi bekleniyor. Yerli elma hasadı ağustos ortasında Karaman’dan başlayarak, Niğde’den Isparta’ya, Malatya’ya kadar kasım ayına kadar devam edecek.

Dünyanın dördüncü büyük elma üreticisi olan Türkiye’de yıllık 3 milyon tona yaklaşan bir üretim var. Elma üretiminde Isparta, Karaman ve Niğde bölgelerinin ağırlığı var. Elma çeşitleri ise ‘Golden’, ‘Starking’, ‘Amasya’ ve ‘Granny Smith’ olarak dört ana grupta öne çıkıyor. Türkiye elma üretiminde kendine yeter bir ülke konumunda olmasına karşın, genellikle tüketimde çeşit standardizasyonunu sağlamak amacıyla ağırlıklı olarak Granny Smith çeşidi elma ithal ediliyor.

5-7 lira bandı

Yeni hasadın piyasada 5-7 lira bandından satılması bekleniyor. Isparta Ziraat Odası Başkanı Mustahattin Can Selçuk, 15 Eylül’de bölgede hasadın başlayacağını belirtirken, ekim sonuna kadar süreceğini dile getirdi. Selçuk, “Geçiş dönemlerinde ithalat yapılır. Yazlık elma çeşitleri genelde ufak olur ve tüketici tercih etmez. Piyasa da buna göre az da olsa ithalata gider. Şu anda ilk dönemde üreticide 3 lira bandında olmasını bekliyoruz. Pandemi dönemi sıkıntıları var. Maliyetler dövizle artıyor. İşçilik sıkıntılı olabiliyor. Üretici zaten para kazanmazsa; araziden soğursa geri dönüşü olmaz. Isparta’da 750 bin ton civarı elma üretimi olur” diye konuştu.

‘Çeşit olsun’

Karaman Ziraat Odası Başkanı Mehmet Bayram, 15 Ağustos itibarıyla hasadın yavaş yavaş başlayacağını ve ay sonunda piyasalarda yer alacağını söyledi. Bayram, “Geçiş sürecinde Şili başta olmak üzere çeşitli bölgelerden ithalat yapılabiliyor. Bazı büyük ve zincir marketlerde yer alıyor. Bu yıl yerli elma da biraz yüksek fiyattan satılır. Tarlada şu anda kilosu 2.5 liradan alıcı buluyor. Büyükşehirlere gelene kadar 7 liraya kadar çıkabilir” ifadelerini kullandı.

Doğanşehir Ziraat Odası Başkanı Burhan Tanışık ise, “Yerli ürün olarak yazlık çeşitlerimiz var. Bunlar tercih edilebilir ama çeşit olsun diye getiriyorlar. Hasadımız da ekimde başlayacak” dedi.

Atmosferli depo önerisi

Isparta Ziraat Odası Başkanı Mustahattin Can Selçuk, ‘atmosferli depo’ çalışmasıyla yeni hasat bir ürünün gelecek ağustos ayına kadar saklanabildiğini söyledi. Bu depo çalışmalarının paydaşlarla birlikte yaygınlaştırılabileceğini belirten Selçuk, “İthal elma getireceğimize bu atmosferli depolara yatırım yapılabilir. Mesela eylül sonunda elmayı bu depoya atarsın, ağustosa kadar açmadan muhafaza edebilirsin. Açınca özelliği kaybolur. Tek tük yapan firmalar var” dedi.

İhracata yönelik kaliteli üretim

Piyasaların talep ettiği çeşit ve standartlarda elma üretimi dış pazarda rekabetçiliğin en önemli unsurları olarak gösteriliyor. Türkiye’nin elma üretimi yüksek olmasına karşın dış ticaret performansı düşük kalıyor. Bu nedenlerin başında üretim kalitesinin düşüklüğü, yetiştirilen çeşitlerin ihracata uygun olmaması, elma işletmelerinin küçük ölçekli olması gibi etkenler geliyor. Türkiye’nin elma ihracatı 200 bin tonun üzerinde seyrederken, bu alanda kaliteli üretim artışıyla özellikle yakın pazarlara kısa sürede çok daha yüksek oranda ihracat yapılması mümkün görünüyor.

‘Geri plana itiyoruz’

Tarım Yazarı Ali Ekber Yıldırım, dünyada ve Türkiye’de elma çeşitlerinin giderek azaldığını anlatırken, ürünün geri plana itildiğini söyledi. Hem geçiş dönemi, hem de çeşit arayışı nedeniyle ithalata gidildiğini kaydeden Yıldırım, artan ihracat maliyetleri, döviz ve navlun gibi yüklerle ithal ürünün tezgaha çok daha pahalıya geldiğini kaydetti. Yıldırım, “Bekleyip yerli ürünü tüketmek lazım. Zaten son dönemde tropikal meyvelere bir yönelim var. Yanı sıra elma hep olduğu için, geri plana itiliyor. Çalışmalar yapılıyor ama somut bir durum yok. Hem sanayici, hem de tüketici yeteri kadar değer vermiyor. Bir taraftan işin sanayisini güçlendirmek, diğer taraftan ihracata dönük çalışmalar yapmak lazım” ifadelerine yer verdi.