Konuk: “Kooperatifler Bir Seçenek Değil, Mecburiyettir”

BEĞENDİM

ABONE OL

News

“Tarım sektöründe kooperatiflerin işlevi hayati önemdedir. ‘Tarım ekonomisinin en büyük buluşu’ olarak gösterilen tarım kooperatifleri, ülkemizin tarımsal örgütlenmesi ve çiftçinin ekonomiden alabildiği pay ve ekonomik gücü düşünüldüğünde daha sıkı sarılmamız gereken, tarımsal üretime, pazarlamaya, tarımsal finansmana daha çok dâhil etmemiz gereken bir buluştur. Kooperatifler, ülkemiz özelinde bakıldığında planlı üretim, sektörde yenilenme (teknolojik yenilenme, sermaye biriktirme vb.) ihtiyacının karşılanabilmesi, ürün üzerinden oluşan katma değerin hakça bölüşülebilmesi, tarla ve market makas açıklığının daraltılabilmesi gibi daha da uzatılabilecek ülkemize has meselelerin çözülebilmesi için bir seçenek değil mecburiyettir. Pancar üretmek için bir araya gelip kooperatif çatısı altında buluşanlar, sadece üretmenin, maliyetleri düşürmenin günümüz ekonomik düzeninde refaha kavuşmak için yetmediğini, bir adım daha atılması gerektiğini, tarlanın tapanın, bağın bahçenin, meranın ağılın ötesine de geçmek gerektiğini biliyorlar, bir olurlarsa, bir dururlarsa her alanda kendilerine alan açabileceklerine inanıyor ve cesaretle ben de varım diyorlar. İşte o zaman pancarla ilişkisi market rafına kadar kesilmiyor. O pancar önce şeker, sonra çikolata, bisküvi oluyor. Bir pakete giriyor, tüketici elini uzatıp alabiliyor. Ayçiçeği ekmek istiyor, önce fabrikasını kurabiliyor, sonra istediği kadar ekebiliyor. Patateste üretebilirim diyor, tesislerini kuruyor, pazarını buluyor, ülkede pazar lideri olabiliyor. Pancarın hiçbir gramının israfına gönlü elvermiyor, pancarın melasından etanol üretip, salgında dezenfektanın hem kedisini hem hammaddesini milletinin sağlığı için arz edebiliyor” diyen Genel Başkan Recep Konuk, Uluslararası Kooperatifler Günü dolayısıyla bir mesaj yayınladı.
TARIM EKONOMİSİNİN EN BÜYÜK BULUŞU TARIM KOOPERATİFLERİDİR
Uluslararası Kooperatifler Günü dolayısıyla yayınladığı mesajında kooperatif kelimesinin iş birliği anlamına geldiğini belirten 25. ve 26. Dönem AK Parti Karaman Milletvekili ve PANKOBİRLİK Genel Başkanı Recep Konuk, “bugün, iş birliği yaparak kooperatif çatısı altında bir araya gelenlerin günü, Uluslararası Kooperatifler Günü. Bu günü, daha çok insanın işbirliği yaparak, daha çok üretmelerine, daha ucuz tüketmelerine, kültür ve sanatta yaratıcılıklarını daha çok geliştirmelerine, ekonomide, sosyo-ekonomik hayatta, kültürel faaliyetlerde etkin olmalarına, birlikte hareket ederek refah seviyelerini yükseltebilmelerine vesile olması dileğiyle kutluyorum. Kooperatifler işlevsel açıdan, ‘bireylerin tek başına yapamayacakları veya birlikte yapmalarında yarar bulunan işleri yapmak üzere dayanışma suretiyle güçlerini bir araya getirmeleridir’ şeklinde tanımlanıyor. Kooperatif organizasyonların ortaya çıkışının da üstlendikleri işlevin de anahtar kelimesi, bireylerin tek başlarına yapamayacakları işleri el ele vererek yapabilmelerini sağlamaktır. Bu işlev ucuz tüketmek, maliyetine konut sahibi olmak, nitelikli eğitim almak gibi kooperatiflerin aktif olduğu sektör ve alanlarda önemlidir, ancak tarım sektöründe kooperatiflerin işlevi hayati önemdedir. ‘Tarım ekonomisinin en büyük buluşu’ olarak gösterilen tarım kooperatifleri, ülkemizin tarımsal örgütlenmesi ve çiftçinin ekonomiden alabildiği pay ve ekonomik gücü düşünüldüğünde daha sıkı sarılmamız gereken, tarımsal üretime, pazarlamaya, tarımsal finansmana daha çok dâhil etmemiz gereken bir buluştur. Bu konuda niçin sorusunun cevabı bellidir. 3 milyonun üzerinde tarımsal işletmemizin ortalama arazi büyüklüğü 61 dekardır. Yaklaşık 2 milyon çiftçi ailesinin arazi büyüklüğü 50 dekarın altındadır. Rekabet ettiğimiz Fransa’da çiftçi başına ortalama arazi büyüklüğü 521, Hollanda’da 249, Almanya’da 457, İngiltere’de 538 dekardır. Keza, 2 milyon 145 bin ahır ve çiftlik olan ülkemizde yaklaşık 1,3 milyon ahırdaki büyükbaş sayısı 1 ila 4 arasındadır. Yani hem hayvan sayısına hem arazi büyüklüğüne bakıldığında tek tek yapılan üretim, ülkemizde ne alırken kazanmaya ne de satarken kazanmaya müsait bir manzara arz etmiyor üretici için. Bu zaafların çözümü işte o buluştadır. Kooperatifler ülkemiz özelinde bakıldığında planlı üretim, sektörde yenilenme (teknolojik yenilenme, sermaye biriktirme vb.) ihtiyacının karşılanabilmesi, ürün üzerinden oluşan katma değerin hakça bölüşülebilmesi, tarla ve market makas açıklığının daraltılabilmesi gibi daha da uzatılabilecek ülkemize has meselelerin çözülebilmesi için bir seçenek değil, mecburiyettir” diye konuştu.
KOOPERATİF ÇATISI ALTINDA GÜÇ BİRLİĞİ YAPILDIĞINDA ÇİFTÇİ KATMA DEĞERE ORTAK OLUR, DAHA ÇOK KAZANIR
‘Niçin kooperatifçilik’ sorusu kadar önemli olan bir diğer sorunun ise ‘nasıl bir kooperatifçilik’ sorusu olduğunu belirten Başkan Recep Konuk, “tarımsal üretim aslında bedensel efor gerektiren kısmı hariç üreticiyi zorlamayan, maharetini sergilediği, en iyi bildiği ve yaptığı iştir. Neticede tohumla toprağı buluşturur, olgunlaşan ürünü hasat eder. İşin zor kısmı, üretmekten daha zor kısmı, işi karmaşık hale getiren tarlanın ve ahırın dışındaki işleyiş ve süreçlerdir. Talebi olan ürünün ekimi, finansman, pazarlama ve ürün üzerinden oluşan katma değerin bölüşümü, çiftçinin müdahil olamadığı süreçlerdir.
Tarımsal üretimde çiftçi açısından süreç basitçe şöyle işler;
1- Üretim kararının verilmesi
2- Ne üreteceğinin belirlenmesi
3- Tohum, gübre gibi girdilerin nereden ve nasıl temin edileceği
4- Hasada kadar yapılacak masrafların finansmanının nasıl sağlanacağı
5- Hasadı yapılan ürünün kime ve nereye satılacağı
İstisnaları hariç bizim sistemimizde bütün bu süreçlerde çiftçi tek başınadır. Ne üreteceğine bir önceki senenin ürün fiyatları ya da geleneksel üretim alışkanlıkları üzerinden karar verir. Hasada kadar finansmanı ya birikimi varsa ki genellikle yoktur, kendi imkânlarıyla sağlar, gübre bayisine, yemciye, akaryakıt istasyonuna, hasatta ödenmek üzere esnafa borçlanır ya da banka kredisi kullanır. Genelde alıcısı belli olmayan, yani açığa ekimin yaygın olduğu sistemimizde çiftçi dayanma gücüyle orantılı olarak ürününü arzın aynı anda çok yoğun olduğu bir dönemde ağırlıklı olarak tüccara, bireysel olarak anlık iyi fiyattan aslında arzın daraldığı döneme göre oldukça düşük fiyattan satar. Ürünün satışından sonra da üreticinin ürün ile ve ürün üzerinden oluşan katma değer ile ilişkisi kesilir. Ürün, üreticinin elinden 1 liraya çıkıp 2 liraya satılsa da 1 liraya çıkıp 5 liraya satılsa da ya da işlenip mamul ürün haline getirilip 10 liraya pazarlansa da oluşan artı değerden çiftçi faydalanamaz. Nasıl bir kooperatifçilik sorusunun cevabı işte bu süreci tersine çevirecek kooperatifçiliktir. Yani, ne üreteceğine karar verirken çiftçiyi yalnız bırakmayan bir kooperatif. Ortağının ürettiğini alıp işleyen veya pazarlayan bir kooperatif. Üretim girdilerini toplu alımın gücüyle ucuz ve vadeli temin eden bir kooperatif. Ürünü pazarlayan ya da işleyen ve tarladan sonra da ürün üzerinden oluşan katma değere ortağını ortak eden bir kooperatif. Yani üretim maliyetlerini düşüren, satış hasılatını arttırırken kuracağı organizasyonla aracıları aradan çıkarıp tüketiciye de kazandıran bir kooperatif. Yaptık, biliyoruz. İşbirliği yapınca, halis bir niyet, kesintisiz bir gayret ama en önemlisi ben değil biz diyebilmek. Pancar üretmek için bir araya gelip kooperatif çatısı altında buluşanlar, sadece üretmenin, maliyetleri düşürmenin günümüz ekonomik düzeninde refaha kavuşmak için yetmediğini, bir adım daha atılması gerektiğini, tarlanın tapanın, bağın bahçenin, meranın ağılın ötesine de geçmek gerektiğini biliyorlar, bir olurlarsa, bir dururlarsa her alanda kendilerine alan açabileceklerine inanıyor ve cesaretle ben de varım diyorlar. İşte o zaman pancarla ilişkisi market rafına kadar kesilmiyor. O pancar önce şeker, sonra çikolata, bisküvi oluyor. Bir pakete giriyor, tüketici elini uzatıp alabiliyor. Ayçiçeği ekmek istiyor, önce fabrikasını kurabiliyor, sonra istediği kadar ekebiliyor. Patateste üretebilirim, diyor, tesislerini kuruyor, pazarını buluyor, ülkede pazar lideri olabiliyor. Pancarın hiçbir gramının israfına gönlü elvermiyor, pancarın melasından etanol üretip, salgında dezenfektanın hem kedisini hem hammaddesini milletinin sağlığı için arz edebiliyor. Tek başınaysan süt sadece çiğ süttür. Tek başına yapamayacaklarını bir araya gelerek yapmaya karar verdiysen ve adım attıysan süt artık yoğurttur, tereyağıdır, peynirdir, ayrandır ve hala senindir. Tek başınaysan koyun, kuzu, dana, inek karkas ettir. Kooperatif çatısı altında güç birliği yaptıysan yemini dert etmezsin, sucuğu, salamı, pastırmayı, kavurmayı, döneri sen sofralara ulaştırırsın. Elmayla ilişkin, dalından kopunca kesilmez, rafta meyve suyu olur, artı değeri seni bulur” ifadelerini kullandı.
KOOPERATİFÇİLİK, TÜKETİCİYE DAHA UYGUN FİYATLARLA ÜRÜNE ULAŞMA İMKÂNI SAĞLAR
Genel Başkan Recep Konuk, mesajını şu cümlelerle tamamladı: “Şimdi vakit, tarım ekonomisin en büyük buluşu tarım kooperatiflerini, üretirken maliyetleri düşürecek, ürünü satarken de üreticiyi refaha taşıyacak, aracıları aradan çıkarıp tüketiciye de kazandıracak iki işlevini de eksiksiz yerine getirecek şekilde tüm ülke sathında ve her ürün gurubunda yaygınlaştırma vaktidir. Çünkü zaman zaman üreten de tüketen de fiyatlardan şikâyetçi oluyor. Tüketici yüksek fiyattan, üretici düşük fiyattan rahatsız oluyor. Tek başına bu durum bile bir yerlerde yanlış giden bir şeylerin olduğunun göstergesidir. Ortada bir sonuç var, bu sonucu herkesi memnun edecek şekilde değiştirmek için sebeplere dokunmamız gerekir. Değiştiremeyeceğimiz unsurlar var. Mesela toprak miktarı, mesela tarımsal nüfus, mesela işletme büyüklükleri, mesela iklim. Ancak şunu unutmamak lazım, bazı ürün guruplarında tarla raf fiyat farkının %200-300’leri bulduğu bir sistemde herkese rahatsızlık veren sonucun sebebi zaten bu değiştiremediklerimiz değil, bilakis değiştirebileceklerimizdir. Mesela dekardan daha iyi verim alabiliriz. Nasıl? Daha iyi tohum, daha iyi üretim teknikleri ile. Mesela geçtiğimiz yıllarda soğanda, önceki yıllarda başka başka ürünlerde olduğu gibi arzda konjonktürel şoklarla karşılaşmayabiliriz. Nasıl? Sözleşmeli ve planlı üretimle. Mesela, nadasa bırakma veya ürünün tarlada kalması gibi arzı daraltan durumları yaşamayabiliriz. Nasıl? Pazarlama problemlerine çözüm bularak. Mesela, tarla raf fiyat farkını azaltabilir, tüketicinin daha uygun fiyatlarla ürüne ulaşmasını, çiftçinin üründen daha çok kazanmasını sağlayabiliriz. Nasıl? Çiftçi ile tüketici arasındaki aktör sayısını azaltarak. Yani üreticiyi bir araya getirip pazarlama sürecine dâhil ederek. Mesela çiftçinin maliyetlerini düşürebilir, gelirini arttırmadan giderini azaltarak bile üreticiyi memnun edebilir, üretmesini teşvik edebiliriz. Nasıl? Girdi maliyetlerini düşürerek, finansman yükünü azaltarak.
Bunlar, sistemimizde değiştirebileceğimiz hususlar ve bunların tamamını etkin bir kooperatifçilik uygulaması ile çözmenin mümkün olduğunu belirtir, Türk Kooperatifçiliğine ve ülke ekonomisine katkı verme azim ve kararlılığından asla taviz vermeyen, refah ve zenginliğin her kesime ve herkese ulaşmasını amaç edinen Pancar Üreticileri Kooperatifleri ve onun sahipleri adına, birlik ruhunun her meselenin çaresi olduğunu hatırlatarak ve Türk Kooperatifçiliğine emek vermiş değerli büyüklerimizi bir kez daha rahmet ve minnetle anarak Uluslararası Kooperatifler Gününü kutlarım.” dedi.