Öpüp başına koyduğu 129 yıllık sancağın hikayesi

18 Mart Şehitleri Anma Günü ve Çanakkale Deniz Zaferi’nin 107. Yıl Dönümü Töreni’nde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a İngiltere’den Türkiye’ye getirilen sancak hediye edilmişti. Peki bu Osmanlı sancağının özelliği ne? Nereden getirildi? Kim tarafından alındı? İşte o sancağın hikayesi…

YENİ BİR ANLAŞMAZLIK ORTAYA ÇIKTI

Osmanlı, Arap yarımadasının Kızıldeniz tarafına hakimdi. Bütün Müslümanlar için kutsal olan Mekke ve Medine de bu yakadaydı. Ancak doğu yakası, yani Basra Körfezi tarafı da stratejik açıdan çok önemliydi. Bugün Kuveyt’in bulunduğu bölge Osmanlı idaresi sisteminde ‘Basra vilayeti’ olarak geçiyordu. Arap yarımadasının Basra kıyıları da işte bu vilayete bağlıydı. Katar ise bu kıyılardaki Osmanlı hâkimiyet bölgelerinin stratejik noktalarından biriydi. Osmanlılar Katar’ın bulunduğu bölge için 16. yüzyıldan itibaren hem Portekizlilerle hem İngilizlerle mücadele etmişti. Bu mücadele daha sonra Vahhabi-Suudi Araplara karşı da devam etmişti.

19. yüzyıla gelindiğinde Katar, Osmanlı’nın Basra vilayetine bağlı bir kaza (ilçe) idi. Osmanlılar bu kazanın “kaymakam” sıfatlı yöneticisini oradaki yerel aşiretlerden seçiyordu. Kaymakamlık her ne kadar Osmanlı’ya bağlı olsa da merkezden yönetimi çok zordu. Sık sık sorunlar çıkıyordu. Dolayısıyla telkin veya müzakerelerle çözülemeyen sorunlara askeri müdahalelerin yapılması kaçınılmaz oluyordu. 1893’te yine böyle bir anlaşmazlık ortaya çıktı.

BİNBAŞININ BİRLİĞİNE SALDIRILDI

Osmanlı birlikleri ile yerel aşiretler çatıştılar. Çatışmalar uzayınca Katar’daki Osmanlı kalesine Binbaşı Yusuf Bey kumandasındaki 400 kişilik takviye birliği gönderildi. Ancak bu birlik 25 Mart 1893’te Vecbe denilen yerde saldırıya uğradı. Birçok asker şehit oldu. Bu olaydan sonra ilişkiler çok gerildi. Katar Kaymakamı Şeyh Casim olayı soruşturan heyete saldırıyı çöl Bedevilerinin yaptığını, kendi birlikleriyle alakası olmadığını ve Osmanlı’ya sadık olduğunu anlattı. Ancak savunmalarına itibar edilmedi, Kaymakam Casim bu olaydan sonra görevden alındı.

SATIŞA ÇIKARILDI

Bu çatışmalarda birliğin sancağı da kayboldu. İşte o sancak yıllar sonra geçen ekim ayında Londra’da Christie’s şirketinin müzayedesinde ortaya çıktı. Kırmızı renkli, 150×162 cm boyutlarındaki ipek sancağın üzerinde çeşitli surelerden ayetler vardı. Müzayede evi, 12 bin sterline satışa çıkardığı sancağın yeşil renkli bir benzerinin Sakıp Sabancı Müzesi’nde yer aldığını da belirtiyordu. Ayrıca sancağın Gazze’de İngilizlerle savaşan Türk askerlerinin kullandığı sancağa benzerliğine de dikkat çekiliyordu. 28 Ekim 2021’deki müzayededen önce, 4 Ekim’de Hürriyet bu sancağı “Osmanlı sancağı Londra’da satışta” başlığıyla haberleştirmişti. Sancağın satışta olduğunun duyulmasının ardından ilgili bakanlık tarafından satın alındığı anlaşıldı. Böylece 25 Mart 1893’teki saldırıda kaybolan o sancak 129 yıl sonra yine bir mart ayında anavatanındaki nihai yerine ulaşmış oldu…

İLK KARŞILAYAN ÇAVUŞOĞLU OLDU

Tarihi bir tesadüf olarak 2015’te Katar’da açılan askeri üsteki askeri birliğin komutanlığına Binbaşı Yusuf (Petek) atanmış ve Çavuşoğlu’nun 2016’daki ziyaretinde kendisine üssü bu binbaşı gezdirmişti.