Eğitim sistemimizde yukardan aşağıya ve aşağıdan yukarıya doğru bir iletişim vardır. Bu iletişimde ussal bir düzeyde gerçekleşmemektedir.
Aşağıdan yukarıya doğru haberleşme genellikle raporlar ve astların yaptıkları işlerle ilgilidir. Astlar yaptıkları iş yada yönetim hakkındaki görüşlerini üst düzeye iletememektedirler. Bunun nedeni ast-üst ilişkilerinin katı ve biçimsel düzeyde olmasındandır. Ast-üst ilişkilerinin katı ve biçimsel olması nedeniyle, üstlerini kızdırmayıp memnun edebilmek için gerçekleri değil, üstün duymak istediği haberleri iletirler.
Yukardan aşağıya doğru haberleşme de üst sistemin aldığı kararları temel sisteme aktarmasından başka bir şey değildir. Yani üst yönetici kadro kendini örgütün geri kalanından yalıtmıştır. Pek çok bilgiler devlet sırrı niteliğine büründürülüp alt basamaklara iletilmez. Haberlerin iletilmemesindeki bir diğer etmende astlara olan güvensizliktir. Bu güvensizlik yetki devri konusunda yöneticilerin isteksiz davranmalarıyla kendini göstermektedir. Oysa kurumların toplam kalite yönetimini benimsedikleri yada toplam kalite yönetimi uygulamalarını alt birimlere kurullar kurdurarak uygulatmaya çalışıldığı bir dönemde dahi yetki devrini düşünmemeleri yöneticilerin klasik yönetim kuramını benimsemelerinden kaynaklanmaktadır.
Eğitim sistemimizde aşağıdan yukarıya yada yukardan aşağıya iletişimde yeni davranış biçimleri geliştirmeliyiz. Üstün astla, astın üstle ilgili düşünce davranışlarında önemli değişiklikler geliştirilmeli, ast ile üst birbirine güvenmelidir. Bu güven astlar için çok önemlidir. Üst astını örgütsel göreviyle ilgili alanda bilgili, yetenekli, ve denetimi elinde bulunduran bir birey olarak görür, onun görüşlerine değer verir, işini belli sınırlar içinde istediği gibi yapmasına fırsat verirse bu başarılmış olur. Böylece üst tarafından güven duyulan alt kademelerde özgüven artacak, dolayısıyla iş başarımı ve verim yükselecektir.
Üst sistemler, temel sistemlerden gelen dönütler sayesinde daha rasyonel kararlar alabilirler. Temel sistemler doğrudan doğruya üst sisteme dönüt verebilmesi durumunda üst sistemlere daha doğru bilgiler daha çabuk iletilecektir.
Hangi iletişim teknolojisinden yararlanırsak yararlanalım, üst sitemlerin dönüt alabilmeleri için yönetimde yeni yaklaşımları benimsemeleri lazımdır. Yönetimde bulunan üstlerin yeni yönetsel yaklaşımları benimsememeleri halinde iletişimde hangi aracı kullanırsak kullanalım çift yönlü iletişim sağlanamaz.
Örgütler canlı sistemler gibi kendiliğinden işlemezler. Örgütleri yönetenler işletir. Yöneticiler, örgütlerin insan ve madde kaynaklarını en rasyonel şekilde örgütleyip, eşgüdümleyerek örgütün amacını gerçekleştirmek için harekete geçirirler. Yöneticinin varlık nedeni örgütün etkililiğini artırmaktır. Örgütün etkililiğinin sağlanması yöneticinin yönetsel etkililiğine bağlıdır. Yönetsel etkililiği örgütsel önderler gerçekleştirebilir. Her yöneticinin de örgütsel önder olması beklenemez. Çoğunlukla yöneticiler önderlik özelliklerinin bulunup bulunmadığına bakılmaksızın atanırlar. Bu yüzden yöneticinin içinde bulunduğu örgüt ortamında önder olması rastlantıya bağlıdır.
Kamu kurum ve kuruluşlarında yönetici olma yolları şunlardır:
1-Atama Yoluyla: Bir yönetim makamı boşaldığında atamaya yetkili olan kişi kendi istediği yada gösterilen adaylardan beğendiği kişiyi yönetici olarak atar. Böyle bir atamada yöneticinin önderlik özelliğini taşıyıp taşımadığına bakılmaz.
2-Yükselme Yoluyla: Bir işgören bulunduğu görevde başarılı bulunduğunda, ilk açılacak yönetim makamına atanmaktadır. Bu tür atama bir ödüllendirme biçimidir. Yükselme yolunun en iyi işlediği kurum askeriyedir. Diğer kurumlarda ise çok nadir görülür.
3-Seçim Yoluyla: Yönetim makamına başvuranlar arasından seçim yoluyla atamadır. Bu seçmelerde sınav da yapılabilir. Bakanlıklarda yönetici adaylarını üst yöneticiler kendileri seçmektedir. Yöneticiler kendilerine yardımcı seçerken ya da alt makamlara yönetici atarken, yönetim yeteneklerinden daha çok seçilecek kişinin itaat, suskunluk, daha az zekilik gibi özelliklerine bakmaktadırlar. Bakanlığımızda Yönetici Seçme Sınavları son yıllarda yeniden yapılmaya başlanmıştır. Bu sınavlarda başarılı olanlar ilk zamanlarda Hizmetiçi Eğitim yoluyla yetiştirilerek atamaları yapılırken, son zamanlarda sınavı kazanmak yeterli görülmektedir. Ancak bu sınavda başarılı olanların bir de sözlü sınava alınmaları yönetici seçmede şaibelere neden olmaktadır. Bunun yanında yönetici yetiştirmek üzere Milli Eğitim Akademisinin mutlaka faaliyete geçirilerek yöneticilerin yetiştirilmesi gerekmektedir.
4-Kayırma Yoluyla: Örgütün en üst yöneticisi kendi isteği ile ya da kendi dışındaki güçlerin etkisiyle bir kişiyi yönetim basamağına getirmesidir. Bu yolla atama yurdumuzda en alt yönetim basamağından en üst yönetim basamağına kadar görülmektedir. Yönetici olmak için sınavda başarılı olma ve sınava girebilmek için de bazı kıstaslar getirildiği için bu atama vekaleten atama yoluyla yapılarak yönetmeliğe uydurulmaktadır.
Örgütlerin etkili ve verimli çalışabilmeleri için yöneticilerin yeterlilikleri olması gereklidir. Yöneticilerin yeterlilik göstermesi gereken alanlardan bazıları şunlardır:
Yönetim Yeterliliği: Yöneticinin yönetim alanında bilgi ve becerisinin olması gerekir. Yönetici bilgi ve beceriye sahipse, yönetsel eylem ve işlemlerde görevinin gerektirdiği davranışları gösterir.
Yönetim Kavram ve Kuramlarında Yeterlilik: Bir örgütün iç ve dış çevresinin baskısıyla ortaya çıkan karmaşık sorunların üstesinden gelerek, örgütün etkililiğini ve verimliliğini artırmak için yöneticinin yönetim kavram ve kuramlarında yeterli olması gereklidir. Yönetim kavram ve kuramlarında yeterli olmak, yönetim bilimlerinde daha çok öğrenim görmeyi gerektirir. Bunun için gerekli düzenlemelerin yapılarak yönetici olacakların öğrenim göreceği akademilerin bir an önce hizmete girmesi gereklidir.
Yönetim Teknolojisinde Yeterlilik: İlk basamak yöneticileri örgütsel amaçların gerçekleşmesinden doğrudan sorumlu olan yöneticilerdir. Bu yöneticilerin yönetim teknolojisinde yeterli olmasında büyük yarar vardır.
İnsan İlişkilerinde Yeterlilik: Örgütler sosyal bir yapıdır. Çünkü örgütü oluşturanlar insandır. İnsanlarda sosyal bir varlık olduklarından birbirleriyle sürekli ilişki içindedirler. Örgütün amaçlarının gerçekleşmesinde yöneticilerin insan ilişkilerinde yeterliliği önemlidir. Yöneticinin insan sevgisi, hoş görüsü, kendini ve karşıtını tanıması, karşıtına dostluk göstermesi insan ilişkilerinde yeterli olmayı artırır.
Örgütlerin, örgütsel amaçlarına ulaşması, etkili ve verimli olabilmesi için yöneticilerin yeterlilik düzeylerinin yüksek olması gerekmektedir. Yöneticilik bir meslektir. Her meslekte olduğu gibi yöneticilerinde eğitimden geçirilmesi şarttır. Yönetsel etkililiğin artırılması, yöneticinin planlı bir eğitimden geçirilmesi ile mümkündür. Yönetici ister yönetici olmadan önce, ister yönetici olduktan sonra olsun planlı bir eğitimden geçirilmelidir. Yöneticiler yönetsel yeterlilikleri göz önünde bulundurularak seçilirlerse örgüt daha etkili ve verimli olacaktır.
Dolar 35,2999 % 0.28
İmsak Vakti 02:00
News
